Nee, een stem op de PVV is geen ongerichte middelvinger
De overwinning van de PVV in de Tweede Kamerverkiezingen is een kreet van frustratie van de verweesden in de samenleving. Althans, dat maken menig analyse, opiniestuk en column ervan. Maar dat klopt niet, zien we in onderzoek. Een stem op een anti-immigratiepartij komt vooral voort uit anti-immigratiegevoelens.
Luisteraars! Het blijkt lastig te accepteren dat mensen vooral op een anti-immigratiepartij als de PVV stemmen, omdat ze tegen immigratie zijn.
Neem ter illustratie een column van collega Arjen van Veelen van dit weekend, waarin de PVV-stem als een proteststem wordt neergezet. ‘Ze zeiden dat ze zich verweesd voelden; we schrapten hun buslijnen’, schreef Van Veelen. ‘Ze zeiden dat ze ontworteld raakten; we flexibiliseerden hun banen. Ze mompelden dat ze vereenzaamden; we verhoogden hun parkeertarieven, verkochten hun huisarts aan de hoogste bieder en verpatsten halve woonblokken aan Blackstone. Ze vroegen om waardige banen; we gaven ze na tien jaar flexibele dienst een doosje Merci.’
Het is een these die eigenlijk iedere verkiezingsoverwinning van een rechts-populistische partij weer boven komt drijven: mensen stemmen op de PVV uit protest, niet uit overtuiging. Maar wat klopt daar eigenlijk van?
Weinig, blijkt uit bergen aan politicologisch onderzoek. Een stem op een antimigratiepartij wordt toch vooral verklaard doordat mensen tegen migratie zijn. Tegelijkertijd waren er altijd al mensen die tegen migratie waren, misschien nog wel meer in het verleden dan nu. Dus hoe kan het dat antimigratiepartijen nu pas zo succesvol zijn geworden?
Van Veelens column snijdt ook een reëel punt aan: hoogopgeleiden hebben het in dit land voor het zeggen. De opvattingen van laagopgeleiden worden veel minder vaak vertaald in beleid dan die van hoogopgeleiden. Een interessant voorbeeld: er is een enorme meerderheid van de laagopgeleiden voor verlaging van de pensioenleeftijd (wel 90 procent voor mensen met enkel primair onderwijs), maar die discussie is door de politiek gesloten verklaard. Het leenstelsel – een maatregel waarvoor wél steun was onder laagopgeleiden en weerstand bij hoogopgeleiden – werd dankzij een succesvolle lobby van hoogopgeleiden wel weer afgeschaft.
Kortom: in deze podcast weer een uur aan amateurpoliticologie!
Leesvoer bij deze aflevering- De column Wakker worden in een guur land van Arjen van Veelen.
- Een interview van de VPRO waarin Max van Weezel met oud-Centrumdemocraat Hans Janmaat spreekt.
- De paper Why Some Anti-Immigrant Parties Fail and Others Succeed: A Two-Step Model of Aggregate Electoral Support van Wouter van der Brug, Meindert Fennema en Jean Tillie.
- Een fragment waarin Paul Witteman aangeeft dat Hans Janmaat bij de VARA geen ‘faire kans’ gekregen heeft en dat ze dat zo weer zouden doen.
- Cordon sanitaire kan wel degelijk effectief zijn, een opiniestuk van Léonie de Jonge.
- Een onderzoek van Wouter Schakel en Daphne van der Pas over onderwijsongelijkheid en beleid.
Zoals altijd kun je je opmerkingen en suggesties met ons delen via rudienfreddieshow@decorrespondent.nl.
Op De Correspondent praten de auteur, experts en ervaringsdeskundigen samen verder over dit artikel. Log in om mee te praten. (Alleen voor leden).
Nog geen lid? Steun onze missie om jouw nieuws van context te voorzien en sluit je hier aan.
Wil je eerst kennismaken met onze verhalen? Schrijf je dan in voor de proefmail en ontvang elke zaterdag een artikel in je mailbox.