Gesamtlänge aller Episoden: 21 hours
Οι πρόσφυγες αποδείχθηκαν ευάλωτοι στη δημαγωγία και διαθέσιμοι για αλλοπρόσαλλα πολιτικά εγχειρήματα (ακόμη και φασιστικού τύπου). Με τον εκβιασμό ότι θα απόσχουν από τις εκλογές, κατάφεραν το 1926 να αρχίσει αμέσως η μερική προκαταβολή αποζημιώσεων. Ο Βενιζέλος όμως έκλεισε οριστικά το ζήτημα της «πλήρους» αποζημίωσης το 1930. Στις εκλογές του 1933, αρκετοί πρόσφυγες παρασύρθηκαν από την ψεύτικη υπόσχεση του Αντιβενιζελισμού για πρόσθετες αποζημιώσεις ώστε να του χαρίσουν την εκλογική νίκη.
Η αδιαφορία του Αντιβενιζελισμού (ή πάντως μεγάλης μερίδας του) για τους αλύτρωτους μεταμορφώθηκε σε απροκάλυπτη εχθρότητα όταν ήρθαν ως πρόσφυγες. Όχι μόνο απουσίασε από το έργο της προσφυγικής αποκατάστασης, αλλά και υποσχόταν ότι θα το ανατρέψει, κρατώντας ζωντανές τις ελπίδες των γηγενών ότι θα έπαιρναν κάποτε τη γη των προσφύγων. Αρχικά αξίωσε τον αποκλεισμό ή διαχωρισμό των προσφύγων από το πολιτικό σύστημα, ενώ τους απέκλειε από τα δικά του ψηφοδέλτια.
Οι πρόσφυγες εξασφάλισαν μετά το 1922 την εκλογική επικράτηση του Βενιζελισμού και της Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Χωρίς τη διαρροή προσφύγων, ο Βενιζελισμός θα είχε παραμείνει στην εξουσία και η Αβασίλευτη θα είχε εμπεδωθεί. Ως αλύτρωτοι, είχαν στραφεί στον Βενιζελισμό ήδη από το 1914-15. Μετά την Καταστροφή, μόνο χάρη στον Βενιζελισμό απέκτησαν περίθαλψη, σπίτια, χωράφια, αποζημιώσεις, πολιτικά δικαιώματα και προστασία απέναντι στην εχθρότητα των γηγενών...
Οι αντιλήψεις και συμπεριφορές πολλών γηγενών απέναντι στους πρόσφυγες άγγιξαν τα όρια κανονικού ρατσισμού. Αμφισβητούσαν την ίδια την «ελληνικότητα» των προσφύγων, αλλά και την ηθική των γυναικών προσφύγων. Γι’ αυτούς, οι πρόσφυγες ήσαν «ξένοι» που ήρθαν να τους πάρουν τη γη τους και τις δουλειές τους, στη βιομηχανία και στο εμπόριο. Η επιδίωξη των γηγενών να διώξουν τους πρόσφυγες και να αρπάξουν τα χωράφια τους τροφοδοτούσε συνεχείς συγκρούσεις στην ύπαιθρο.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες βίωσαν μία βίαιη διαδικασία κοινωνικού υποβιβασμού. Αγρότες βρέθηκαν σε αστικές παραγκουπόλεις, ενώ αστοί βρέθηκαν στην ύπαιθρο. Ως ξεπεσμός βιώθηκε και η απώλεια της περιουσίας, η μετάβαση από μη χειρωνακτική σε χειρωνακτική εργασία, από θέση αφεντικού σε θέση εργάτη, η ανάγκη να βρουν οι γυναίκες εξωτερική εργασία...
Η αγροτική αποκατάσταση περιέλαβε περισσότερους από τους μισούς πρόσφυγες. Οι υπόλοιποι δεν μπορούσαν να βρουν απασχόληση παρά μόνο στις μεγάλες πόλεις. Τους πρόσφυγες ταλαιπώρησαν για δεκαετίες τα χρέη που δημιούργησε η αποκατάστασή τους, αλλά και η προσδοκία αποζημιώσεων για τις περιουσίες που άφησαν πίσω. Μόνο μία μειοψηφία μπορεί να θεωρηθεί ότι έλαβε ικανοποιητική ή και υπερβολική αποζημίωση. Τελικά έμειναν σοβαρές ανισότητες και αδικίες, σε βάρος κυρίως των προσφύγων στις πόλεις.
Οι πρόσφυγες από την Τουρκία μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή ήσαν περίπου ένα εκατομμύριο. Η αγροτική προσφυγική αποκατάσταση μέχρι το 1938 περιέλαβε 167.000 οικογένειες. Από αυτές, 83% είχαν ήδη εγκατασταθεί μέχρι τα μέσα του 1926. Περίπου 90% του συνόλου εγκαταστάθηκαν στη Μακεδονία και στη Θράκη. Αντίθετα, η «αστική» προσφυγική αποκατάσταση (στις πόλεις), δηλαδή η στέγαση, προχώρησε με πολύ βραδύτερο ρυθμό και έμεινε για δεκαετίες ανολοκλήρωτη για τουλάχιστον 30.000 οικογένειες.
Η αποκατάσταση και αφομοίωση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής υπήρξε το μεγαλύτερο ειρηνικό επίτευγμα του νεοελληνικού κράτους και έθνους. Πέρα από το μέγεθος, υπήρξε μοναδική και η ταχύτητα. Αξιοποιήθηκε αποτελεσματικά η ξένη βοήθεια και συνεργάστηκαν γόνιμα Έλληνες και ξένοι στο πλαίσιο της ΕΑΠ. Έτσι επιτεύχθηκαν οι ανθρωπιστικοί, εθνικοί και κοινωνικοί στόχοι που επιδιώχθηκαν...
Στόχος της υποχρεωτικής ανταλλαγής ήταν να πάψουν να υπάρχουν ελληνικοί πληθυσμοί σε τουρκικό έδαφος και τουρκικοί πληθυσμοί σε ελληνικό έδαφος, ώστε να μην προκύπτουν πλέον αφορμές για συγκρούσεις. Όμως ο Βενιζέλος πέτυχε την παραμονή του Οικουμενικού Πατριαρχείου και των Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη (και στην Ίμβρο και Τένεδο), με αντιστάθμισμα την παραμονή των Τούρκων και άλλων μουσουλμάνων στην ελληνική Δυτική Θράκη...
Το φθινόπωρο του 1922, η Ελλάδα είχε άμεση ανάγκη μίας συμφωνημένης υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών, αφού η Τουρκία απέκλειε την επιστροφή όσων Ελλήνων είχαν φύγει, αλλά και την παραμονή των υπολοίπων. Αντίθετα, στην Ελλάδα παρέμενε σχεδόν μισό εκατομμύριο Τούρκων. Ήταν αδύνατο να εκδιωχθούν χωρίς συμφωνία υποχρεωτικής ανταλλαγής. Η υποχρεωτικότητα υπήρξε συνέπεια της τουρκικής στάσης...